Yeme bozuklukları, bireyin yemek yeme alışkanlıklarında sağlıksız ve aşırı uçlarda davranışlar sergilediği psikolojik rahatsızlıklardır. Bu bozukluklar, kişinin fiziksel sağlığını, duygusal dengesini ve sosyal yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir.
Yeme bozukluğu, beslenme alışkanlıklarında aşırı kontrol veya kontrol kaybı ile karakterize edilen, ciddi fiziksel ve psikolojik etkileri olan bir hastalıktır. Kişi, yiyecek tüketimi ve vücut görünümüyle ilgili takıntılı düşünceler geliştirebilir ve aşırı açlık veya aşırı yeme gibi sağlıksız davranışlar gösterebilir.
Yeme bozuklukları tedavi edilmediğinde kalp hastalıkları, sindirim problemleri, hormonal dengesizlikler ve ruhsal bozukluklara yol açabilir.
Yeme bozuklukları farklı türlerde ortaya çıkabilir:
Bireyin zayıf olmasına rağmen kendini kilolu hissetmesi ve aşırı kilo verme çabasıyla karakterizedir.
✔ Aşırı diyet yapma ve yemek yemekten kaçınma
✔ Aşırı egzersiz yapma
✔ Kendi vücut ağırlığını ve görünümünü yanlış algılama
✔ Ciddi kilo kaybı ve beslenme yetersizlikleri
Bireyin aşırı yemek yedikten sonra kusma, müshil kullanımı veya aşırı egzersiz gibi yöntemlerle aldığı kalorileri telafi etmeye çalışması ile karakterizedir.
✔ Dönemsel aşırı yeme atakları (binge eating)
✔ Yediklerini çıkarmak için kusma veya bağırsakları boşaltma çabası
✔ Kendini suçlu veya kontrolsüz hissetme
✔ Kiloyu kontrol etmek için sağlıksız yöntemler kullanma
Kişinin kısa sürede aşırı miktarda yiyecek tüketmesi, ancak ardından telafi edici davranışlar göstermemesi durumudur.
✔ Kontrolsüz aşırı yemek yeme atakları
✔ Doymuş hissetse bile yemek yemeye devam etme
✔ Yemek yedikten sonra suçluluk ve pişmanlık duyma
✔ Obezite ve metabolik hastalık riskinin artması
Kişinin aşırı sağlıklı beslenme takıntısı geliştirmesi ile karakterizedir.
✔ Yiyeceklerin içeriğine aşırı dikkat etme
✔ Belirli yiyecekleri tamamen hayatından çıkarma
✔ Sağlıklı beslenme takıntısı nedeniyle sosyal yaşamdan uzaklaşma
Besin değeri olmayan toprak, sabun, kâğıt, tebeşir gibi nesneleri tüketme isteği ile karakterizedir.
✔ Bireyin sürekli olarak besin olmayan maddeleri tüketmesi
✔ Sindirim sorunları ve sağlık problemlerine yol açma riski
✔ Yemek yemeyle ilgili aşırı kaygı ve takıntılı düşünceler
✔ Hızlı kilo kaybı veya aşırı kilo alımı
✔ Yemek yedikten sonra kendini suçlu hissetme
✔ Dış görünümle ilgili aşırı eleştirel olma
✔ Sosyal ortamlarda yemek yemekten kaçınma
✔ Sağlıksız diyet ve egzersiz alışkanlıkları geliştirme
✔ Genetik Faktörler: Ailede yeme bozukluğu geçmişi olan bireylerde risk daha yüksektir.
✔ Psikolojik Faktörler: Depresyon, anksiyete ve düşük özsaygı yeme bozukluklarını tetikleyebilir.
✔ Toplumsal Baskılar: Medya ve sosyal medyanın ideal vücut algısı üzerindeki etkisi.
✔ Çocukluk Travmaları: İhmal, istismar veya duygusal baskılar yeme bozukluklarına neden olabilir.
✔ Biyolojik Faktörler: Beyin kimyasındaki dengesizlikler ve hormon seviyeleri etkili olabilir.
Yeme bozukluğu tanısı bir psikiyatrist veya klinik psikolog tarafından konur.
✔ Klinik görüşmeler ve DSM-5 tanı kriterlerine göre değerlendirme
✔ Bireyin yeme alışkanlıklarının ve psikolojik durumunun analiz edilmesi
✔ Fiziksel sağlık değerlendirmesi (kan testleri, kilo ve beslenme durumu analizi)
Yeme bozukluklarının tedavisi bireysel ve multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.
✔ Olumsuz düşünce kalıplarını değiştirme
✔ Duygusal yeme alışkanlıklarını kontrol etme
✔ Vücut algısını düzeltmeye yönelik terapi teknikleri
✔ Dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazandırılması
✔ Aşırı diyet yapma eğilimlerini önleme
✔ Antidepresanlar ve anksiyete ilaçları bazı yeme bozukluklarının tedavisinde yardımcı olabilir.
✔ Bireyin yalnız olmadığını hissetmesine yardımcı olur.
✔ Onu yargılamadan dinleyin ve destekleyin.
✔ Beslenme alışkanlıklarını eleştirmekten kaçının.
✔ Profesyonel yardım alması için teşvik edin.
✔ Empati kurarak, baskıcı olmadan destek olun.