Denge Psikoloji

Uzman Klinik Psikolog Şener YAZICI

PANİK ATAK

Panik atak, aniden başlayan yoğun korku ve kaygı hissi ile karakterize edilen bir durumdur. Kişi, panik atak sırasında kalp krizi geçiriyormuş gibi hissedebilir, nefes almakta zorlanabilir ve kontrolünü kaybetme korkusu yaşayabilir. Bu durum genellikle birkaç dakika ile yarım saat arasında sürer ve kişinin günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

İçindekiler

  1. Panik Atak Nedir?
  2. Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
  3. Panik Atak Neden Olur?
  4. Panik Atak Tanısı Nasıl Konulur?
  5. Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?
  6. Panik Bozukluk ve Panik Atak Arasındaki Farklar
  7. Panik Atağı Önlemenin Yolları
  8. Panik Atak Geçiren Birine Nasıl Yardım Edilmeli?
  9. Panik Atak Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
panikatak

Panik Atak Nedir?

Panik atak, aniden başlayan yoğun korku, endişe ve fiziksel belirtilerle kendini gösteren bir kaygı durumudur. Kişi, bu esnada kalp krizi geçiriyormuş, boğuluyormuş veya bayılacakmış gibi hissedebilir.

Panik atak, tek başına bir hastalık değildir; ancak tekrarlayan panik ataklar yaşayan kişilerde panik bozukluk gelişebilir.

Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Panik atak sırasında kişi hem fiziksel hem de duygusal belirtiler yaşayabilir.

Fiziksel Belirtiler
  • Kalp çarpıntısı, hızlanmış kalp atışı
  • Nefes darlığı, boğulma hissi
  • Göğüs ağrısı veya sıkışma hissi
  • Baş dönmesi, bayılacak gibi hissetme
  • Terleme, titreme veya üşüme
  • Mide bulantısı veya karın ağrısı
  • Kas gerginliği ve uyuşma hissi
Psikolojik Belirtiler
  • Kontrolü kaybetme korkusu
  • Ölüm korkusu (kalp krizi geçiriyormuş gibi hissetme)
  • Çevredeki her şeyin gerçek dışı olduğu hissi
  • Yoğun kaygı ve panik hali

Panik atak belirtileri genellikle 10-30 dakika içinde zirveye ulaşır ve daha sonra yavaşça kaybolur.

Panik Atak Neden Olur?

Panik atağın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörler tetikleyici olabilir:

1. Genetik Faktörler

Ailede panik bozukluk geçmişi olan kişilerde daha sık görülür.

2. Beyin Kimyasındaki Dengesizlikler

Serotonin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerdeki düzensizlikler panik atak gelişimine katkıda bulunabilir.

3. Stres ve Travmalar

Yoğun stres, travmatik olaylar veya ani değişimler panik atağı tetikleyebilir.

4. Kronik Hastalıklar ve Fiziksel Etkenler

Tiroid hastalıkları, düşük kan şekeri ve kalp hastalıkları gibi fiziksel rahatsızlıklar panik atağa yol açabilir.

5. Kafein, Alkol ve Madde Kullanımı

Aşırı kafein tüketimi veya bağımlılık yapıcı maddeler panik atakları artırabilir.

Panik Atak Tanısı Nasıl Konulur?

Panik atak teşhisi, bir psikiyatrist veya klinik psikolog tarafından koyulur.

Tanı Sürecinde Kullanılan Yöntemler:

✔ Klinik görüşme ve detaylı öykü alınması
✔ DSM-5 kriterlerine göre değerlendirme
✔ Fiziksel sağlık kontrolleri (kalp ve tiroid testleri)

Doktor, panik atak belirtilerinin başka bir hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için fiziksel testler de yapabilir.

Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?

Panik atak tedavisi genellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT), ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişikliklerini içerir.

1. Psikoterapi (Bilişsel Davranışçı Terapi – BDT)

BDT, panik atağı tetikleyen düşünce kalıplarını ve yanlış inançları değiştirmeye yardımcı olur.

2. İlaç Tedavisi

Antidepresanlar (SSRI, SNRI)
Anksiyolitikler (Benzodiazepinler – kısa süreli kullanım)

3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

✔ Düzenli egzersiz yapmak
✔ Stres yönetimi tekniklerini öğrenmek
✔ Dengeli beslenmek ve kafeini sınırlamak
✔ Düzenli uyku alışkanlığı geliştirmek

Panik Bozukluk ve Panik Atak Arasındaki Farklar

Panik Atağı Önlemenin Yolları

✔ Düzenli nefes egzersizleri yapmak
✔ Kaygıyı yönetme teknikleri öğrenmek
✔ Uykusuzluktan kaçınmak
✔ Alkol, kafein ve sigaradan uzak durmak
✔ Gevşeme tekniklerini uygulamak

Panik Atak Geçiren Birine Nasıl Yardım Edilmeli?

  • Sakin kalın ve paniğe kapılmayın.
  • Ona güvende olduğunu hatırlatın.
  • Derin nefes almasını sağlayın.
  • Dikkatini başka bir şeye yönlendirin.
  • Eğer atak uzun sürerse, profesyonel yardım alın.

Panik Atak Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Panik atak öldürür mü?

Hayır, panik atak hayatı tehdit etmez. Ancak kişinin yaşam kalitesini düşürebilir.

2. Panik atak ne kadar sürer?

Genellikle 10-30 dakika arasında sürer.

3. Panik atak kalp krizine neden olur mu?

Hayır, ancak panik atak belirtileri kalp krizine benzeyebilir.

4. Panik atak tamamen iyileşir mi?

Uygun tedavi ile panik atak kontrol altına alınabilir ve kişi normal yaşamına dönebilir.