Denge Psikoloji

Uzman Klinik Psikolog Şener YAZICI

DEPRESYON

Depresyon, kişinin ruh halini, düşüncelerini ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyen ciddi bir duygu durum bozukluğudur. Sürekli üzüntü, ilgisizlik ve enerji kaybı gibi belirtilerle kendini gösteren depresyon, tedavi edilmediğinde kişinin günlük yaşamını ve genel sağlığını büyük ölçüde etkileyebilir.

İçindekiler

  1. Depresyon Nedir?
  2. Depresyon Türleri Nelerdir?
  3. Depresyon Neden Olur?
  4. Depresyonun Belirtileri Nelerdir?
  5. Depresyon Tanısı Nasıl Konulur?
  6. Depresyon Nasıl Tedavi Edilir?
  7. Depresyon ile İlişkili Görülebilecek Hastalıklar
  8. Depresyon Nasıl Önlenir?
  9. Depresyonu Olan Birine Nasıl Yaklaşılmalı?
  10. Depresyon Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
depresyon (2)

Depresyon Nedir?

Depresyon, kişinin sürekli olarak mutsuzluk, umutsuzluk ve ilgi kaybı yaşadığı bir ruh sağlığı bozukluğudur. Günlük aktiviteleri yapma isteğinin azalması, enerji kaybı ve yoğun karamsarlık hali ile karakterizedir.

Depresyon belirtileri şunlardır:

  • Sürekli üzgün, boşlukta veya umutsuz hissetme
  • Daha önce keyif alınan aktivitelerden zevk alamama
  • Enerji düşüklüğü, halsizlik ve çabuk yorulma
  • Uyku problemleri (uykusuzluk veya aşırı uyuma)
  • İştah değişiklikleri (aşırı yeme veya iştah kaybı)
  • Odaklanmada zorluk, unutkanlık
  • Değersizlik ve suçluluk duyguları
  • Ölüm ve intihar düşünceleri

Erken teşhis ve tedavi, depresyonun etkilerini azaltmada kritik bir rol oynar.

Depresyon Türleri Nelerdir?

Depresyon, farklı türleri olan bir duygu durum bozukluğudur. En yaygın depresyon türleri şunlardır:

1. Majör Depresif Bozukluk

Majör depresif bozukluk, en şiddetli depresyon türlerinden biridir. Kişinin en az iki hafta boyunca ciddi mutsuzluk, umutsuzluk ve enerji kaybı yaşamasıyla teşhis edilir.

2. Distimik Bozukluk (Kronik Depresyon)

Distimik bozukluk, daha hafif semptomlarla uzun yıllar devam edebilen kronik depresyon türüdür.

3. Mevsimsel Depresyon

Güneş ışığına daha az maruz kalınan sonbahar ve kış aylarında ortaya çıkan bir depresyon türüdür.

4. Doğum Sonrası Depresyon (Postpartum Depresyon)

Yeni doğum yapan annelerde görülen ve genellikle doğumdan sonraki ilk birkaç ay içinde ortaya çıkan depresyon türüdür.

5. Atipik Depresyon

Normal depresyondan farklı olarak ani ruh hali değişimleri ve aşırı uyuma gibi belirtilerle kendini gösteren depresyon türüdür.

Depresyon Neden Olur?

Depresyonun ortaya çıkmasına neden olan birçok faktör vardır. Bunlar biyolojik, genetik, psikolojik ve çevresel faktörler olabilir.

1. Genetik Faktörler

Ailede depresyon öyküsü olan bireylerde depresyona yakalanma riski daha yüksektir.

2. Beyin Kimyasındaki Dengesizlikler

Serotonin, dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği depresyona yol açabilir.

3. Stres ve Travmatik Olaylar

Sevilen birinin kaybı, iş kaybı, boşanma gibi stresli olaylar depresyonu tetikleyebilir.

4. Hormonal Değişiklikler

Hamilelik, doğum sonrası dönem ve menopoz gibi hormon değişimleri depresyon riskini artırabilir.

5. Kronik Hastalıklar ve İlaç Kullanımı

Kanser, diyabet, kalp hastalıkları gibi kronik hastalıklar depresyon riskini artırabilir.

Depresyon Tanısı Nasıl Konulur?

Depresyon tanısı, psikiyatrik değerlendirme ile konulur. Uzman doktor, kişinin semptomlarını değerlendirerek tanıyı belirler.

Tanı Sürecinde Kullanılan Yöntemler:

  • Klinik Görüşme: Psikiyatrist, hastanın belirtilerini ve yaşam öyküsünü değerlendirir.
  • Depresyon Testleri: Beck Depresyon Ölçeği gibi psikolojik testler uygulanabilir.
  • Tıbbi Muayene: Fiziksel sağlık durumunun depresyona etkisi olup olmadığı kontrol edilir.

Depresyon Nasıl Tedavi Edilir?

Depresyon tedavisi, bireyin durumuna göre farklı yöntemlerle uygulanabilir.

1. İlaç Tedavisi
  • Antidepresanlar (SSRI, SNRI, MAOI) kullanılarak beyin kimyasındaki dengesizlikler düzenlenir.
2. Psikoterapi
  • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmeye yardımcı olur.
  • Destekleyici Terapi: Kişinin duygu ve düşüncelerini paylaşmasını sağlar.
3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
  • Düzenli uyku alışkanlığı kazanmak
  • Sağlıklı beslenme
  • Düzenli egzersiz yapmak

Depresyon ile İlişkili Görülebilecek Hastalıklar

  • Anksiyete bozuklukları
  • Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
  • Bipolar bozukluk
  • Madde bağımlılığı

Depresyon Nasıl Önlenir?

  • Stres yönetimi tekniklerini öğrenmek
  • Sosyal destek sistemini güçlendirmek
  • Düzenli fiziksel aktivite yapmak
  • Gerekirse profesyonel destek almak

Depresyonu Olan Birine Nasıl Yaklaşılmalı?

  • Onları yargılamadan dinleyin
  • Yardım almaları için cesaretlendirin
  • Sosyal destek sağlayın
  • Kriz anlarında profesyonel destek almalarını sağlayın

Depresyon Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Depresyon tamamen iyileşir mi?

Evet, uygun tedavi ile depresyon kontrol altına alınabilir.

2. Depresyon genetik mi?

Genetik yatkınlık depresyon riskini artırabilir.

3. Depresyon ilaçsız tedavi edilebilir mi?

Hafif vakalarda yaşam tarzı değişiklikleri ve psikoterapi yeterli olabilir.

4. Depresyon ne kadar sürer?

Tedavi edilmezse aylarca sürebilir, ancak tedavi ile semptomlar hafifletilebilir.